Jr 31

KSIĘGA POCIESZENIA
Odnowienie Izraela
31 1 W tamtych czasach - wyrocznia Pana - będę Bogiem dla wszystkich pokoleń Izraela, one zaś będą moim narodem».
Odnowienie dziełem miłości Bożej
2 To mówi Pan: «Znajdzie łaskę na pustyni naród ocalały od miecza; Izrael pójdzie do miejsca swego odpoczynku*. 3 Pan się mu ukaże z daleka: Ukochałem cię odwieczną miłością, dlatego też zachowałem dla ciebie łaskawość*. 4 Znowu cię zbuduję i będziesz odbudowana*, Dziewico-Izraelu! Przyozdobisz się znów swymi bębenkami* i wyjdziesz wśród tańców pełnych wesela. 5 Będziesz znów sadzić winnice na wzgórzach Samarii; uprawiający będą sadzić i zbierać. 6 Nadejdzie bowiem dzień, kiedy strażnicy* znów zawołają na wzgórzach Efraima: "Wstańcie, wstąpmy na Syjon, do Pana, Boga naszego!"»
Powrót
7 To bowiem mówi Pan: «Wykrzykujcie radośnie na cześć Jakuba, weselcie się pierwszym wśród narodów! Głoście, wychwalajcie i mówcie: "Pan wybawił swój lud, Resztę Izraela!" 8 Oto sprowadzę ich z ziemi północnej* i zgromadzę ich z krańców ziemi. Są wśród nich niewidomi i dotknięci kalectwem, kobieta brzemienna wraz z położnicą: powracają wielką gromadą. 9 Oto wyszli z płaczem, lecz wśród pociech ich przyprowadzę. Przywiodę ich do strumienia wody równą drogą - nie potkną się na niej. Jestem bowiem ojcem dla Izraela, a Efraim* jest moim [synem] pierworodnym.
Pomyślność powracających z niewoli
10 Słuchajcie, narody, słowa Pańskiego, głoście na dalekich wyspach, mówiąc: "Ten, co rozproszył Izraela, zgromadzi go i będzie czuwał nad nim jak pasterz nad swą trzodą". 11 Pan bowiem uwolni Jakuba, wybawi go z ręki silniejszego od niego. 12 Przyjdą i będą wykrzykiwać radośnie na wyżynie Syjonu i rozradują się błogosławieństwem Pana: zbożem, winem, oliwą, owcami i wołami*. Życie ich będzie podobne do zroszonego ogrodu i nigdy już sił im nie zbraknie. 13 Wtedy ogarnie dziewicę radość wśród tańca, i młodzieńcy cieszyć się będą ze starcami. Zamienię bowiem ich smutek w radość, pocieszę ich i rozweselę po ich troskach. 14 Kapłanom dostarczę obficie tłuszczu*, a naród mój nasyci się błogosławieństwem» - wyrocznia Pana.
Płacz Racheli
15 To mówi Pan: «Słuchaj! W Rama daje się słyszeć lament i gorzki płacz. Rachel* opłakuje swoich synów, nie daje się pocieszyć, bo już ich nie ma». 16 To mówi Pan: «Powstrzymaj głos twój od lamentu, a oczy twoje od łez, bo jest nagroda na twe trudy - wyrocznia Pana - powrócą oni z kraju nieprzyjaciela. 17 Jest nadzieja dla twego potomstwa - <wyrocznia Pana> - wrócą synowie do swych granic. 18 Usłyszałem wyraźnie skargę Efraima: "Ukarałeś mnie i podlegam karze jak nieoswojone cielę. Spraw, bym powrócił, a wtedy powrócę, bo jesteś Panem, Bogiem moim. 19 Gdy bowiem odwróciłem się, pożałowałem tego, a gdy zrozumiałem, uderzyłem się w biodro*. Wstydzę się i jestem zmieszany, bo noszę hańbę mojej młodości"*. 20 Czy Efraim* nie jest dla Mnie drogim synem lub wybranym dzieckiem? Ilekroć bowiem się zwracam przeciw niemu, nieustannie go wspominam. Dlatego się skłaniają ku niemu moje wnętrzności; muszę mu okazać miłosierdzie! - wyrocznia Pana.
Powtórne wezwanie do powrotu
21 Postaw sobie kamienie milowe, ustawiaj drogowskazy, zwróć uwagę na gościniec, na drogę, którą wychodziłaś. Powróć, Dziewico-Izraelu, powróć do tych twoich miast! 22 Dokądże będziesz chwiejna*, Córko buntownicza? Pan bowiem stworzył nową rzecz na ziemi: niewiasta zatroszczy się o męża»*.
Obietnica dla Judy
23 To mówi Pan Zastępów, Bóg Izraela: «Będzie się jeszcze powtarzać to słowo w ziemi judzkiej, w jej miastach, gdy odmienię ich los: "Niech ci Pan błogosławi, niwo sprawiedliwości, święta góro!" 24 Zamieszkają w tej ziemi Juda z wszystkimi swymi miastami, rolnicy i hodowcy bydła. 25 Bo pokrzepię spragnionego, a każdego, co łaknie, nasycę». 26 Przy tym się obudziłem i spojrzałem, a sen mój był mi przyjemny*.
Odnowienie Izraela i Judy a odpowiedzialność osobista
27 «Oto nadchodzą dni - wyrocznia Pana - kiedy zasieję dom Izraela i dom Judy nasieniem ludzi, nasieniem zwierząt*. 28 Tak samo jak czuwałem nad nimi, by wyrywać i obalać, burzyć, niszczyć i sprowadzać nieszczęście, tak samo będę nad nimi czuwał, by budować i sadzić* - wyrocznia Pana. 29 * W tych dniach nie będą już więcej mówić: "Ojcowie jedli cierpkie jagody, a synom zdrętwiały zęby", 30 lecz: "Każdy umrze za swoje własne grzechy; każdemu, kto będzie spożywał cierpkie jagody, zdrętwieją zęby".
Nowe Przymierze
31 * Oto nadchodzą dni - wyrocznia Pana - kiedy zawrę z domem Izraela <i z domem judzkim> nowe przymierze. 32 Nie jak przymierze, które zawarłem z ich przodkami, kiedy ująłem ich za rękę, by wyprowadzić z ziemi egipskiej*. To moje przymierze złamali, mimo że byłem ich Władcą - wyrocznia Pana. 33 Lecz takie będzie przymierze, jakie zawrę z domem Izraela po tych dniach - wyrocznia Pana: Umieszczę swe prawo w głębi ich jestestwa i wypiszę na ich sercu*. Będę im Bogiem, oni zaś będą Mi narodem. 34 I nie będą się musieli wzajemnie pouczać jeden mówiąc do drugiego: "Poznajcie Pana!" Wszyscy bowiem od najmniejszego do największego poznają Mnie* - wyrocznia Pana, ponieważ odpuszczę im występki, a o grzechach ich nie będę już wspominał».
Niezmienność losu Izraela
35 * To mówi Pan, który ustanowił słońce, by świeciło w dzień, [nadał] prawa księżycowi i gwiazdom, by świeciły w nocy, który spiętrza morze, tak że huczą jego bałwany, imię Jego Pan Zastępów! 36 «Jeśliby te prawa przestały działać przede Mną - wyrocznia Pana - wtedy i pokolenie Izraela przestałoby być narodem na zawsze przede Mną». 37 To mówi Pan: «Jeśli jest możliwe zmierzyć niebo w górze i zbadać podstawy ziemi w dole, to i Ja także odrzucę całe pokolenie Izraela za to wszystko, co uczynili - wyrocznia Pana.
Nowa Jerozolima
38 Oto nadchodzą dni - wyrocznia Pana - kiedy zostanie odbudowane miasto Pańskie od wieży Chananeela* do Bramy Narożnej*. 39 I będzie się ciągnął dalej sznur do mierzenia prosto, aż do wzgórza Gareb, kierując się ku Goah*. 40 Cała zaś Dolina* trupów i popiołów i wszystkie pola aż do potoku Cedron, do rogu Bramy Końskiej* ku wschodowi, będą święte dla Pana; nie zostaną już więcej zburzone ani zniszczone na wieki».


Przypisy

31,2 - Wróci do własnego kraju po niewoli i długiej wędrówce - por. Pwt 12,9; Ps 95[94],11.
31,3 - Miłość Boża przewyższa wszystkie niewierności i grzechy narodu wybranego - por. w. 20.
31,4 - O odnowieniu życia religijno-moralnego; "bębenkami" - jednocześnie instrument muzyczny i ozdoba kobieca.
31,6 - Strażnicy obwieszczają m.in. początek świąt (nowiu księżycowego).
31,8 - Tj. z Babilonu. Powrót pod opieką Bożą będzie łatwy i dostępny nawet dla ułomnych i chorych.
31,9 - (Jr 31,9.20) - Mieszkańcy byłego państwa północnego. Por. Oz 11,1.8n.
31,12 - Błogosławieństwo Boże po powrocie z niewoli w postaci urodzaju plonów i obfitych stad.
31,14 - Ze zwierząt ofiarnych.
31,15 - Matka Józefa i Beniamina (Rdz 30,22nn; Rdz 35,16-20), a babka Efraima i Manassesa, dwóch protoplastów pokoleń państwa północnego (Rdz 41,51n). Rama była miejscowością leżącą 8 km od Jerozolimy, na pograniczu między Izraelem a Judą.
31,19 - "Uderzyłem się w biodro" - gest żalu i pokuty. "Hańba młodości" nawiązuje do schizmy religijnej i późniejszego bałwochwalstwa w państwie północnym.
31,20 - (Jr 31,9.20) - Mieszkańcy byłego państwa północnego. Por. Oz 11,1.8n.
31,22 - "Chwiejna" - wielu Izraelitów wahało się powrócić do zniszczonego kraju. "Pan... o męża" - wiersz trudny i niezbyt jasny. Najprawdopodobniej chodzi o jakiś cudowny znak zachęcający opornych Judejczyków do powrotu (inaczej LXX) do własnej ziemi. Będzie to albo wznowienie dawnej miłości narodu (niewiasta) do Boga (mąż), albo idzie o perspektywę beztroskiego życia w kraju po powrocie z niewoli. Nieliczna grupa Ojców Kościoła i starszych egzegetów dopatrywała się tu aluzji do dzieła i życia Najświętszej Maryi Panny (chodziłoby jednak o sens przystosowany, a nie zamierzony przez autora).
31,26 - Oderwana refleksja należąca do zupełnie innego proroctwa lub raczej glosa wprowadzona następnie do tekstu.
31,27 - Zapewnia im pomyślny rozwój.
31,28 - Por. Jr 1,10.
31,29 - Ustanie sarkastyczne przysłowie na temat zbiorowej odpłaty w ST, powtarzane chętnie w okresie upadku religijno-moralnego pod koniec monarchii. Sens: cierpienia spotykają człowieka za winy przodków, więc wyrabianie należytej postawy moralnej nie jest celowe, a nawet zbędne. Jr zapowiada w przyszłym okresie odnowienia odpowiedzialność jedynie osobistą. Ez 18,1-32 zakazuje używania tego przysłowia, ustalając, że "umrze tylko osoba, która zgrzeszyła" (Ez 18,4).
31,31 - (Jr 31,31-34) - Proroctwo o Nowym Przymierzu, które zawrze Bóg w okresie odnowienia ze swoim ludem. Jezus powołał się na nią na Ostatniej Wieczerzy ustanawiając Nowe Przymierze we Krwi swojej (Łk 22,20; 1 Kor 11,25). Tekst ten cytuje i komentuje Hbr 8,8-13.
31,32 - Przymierze synajskie.
31,33 - Nowe Prawo tego przymierza nie będzie czymś narzuconym z zewnątrz i nakazanym, lecz spontanicznym dążeniem ich serca.
31,34 - Wszyscy uczestnicy Nowego Przymierza otrzymają wewnętrzny dar oświecający. Por. Ez 36,26nn; Jl 3,1n.
31,35 - Niezmienne prawa natury ustalone przez Boga gwarantują wieczną przynależność Izraela do Pana. Wiersze nie łączą się bezpośrednio z proroctwem o Nowym Przymierzu.
31,38 - "Wieża Chananeela" - por. Za 14,10; Ne 3,1; Ne 12,39. "Brama Narożna" - por. 2 Krl 14,13; Za 14,10.
31,39 - Nazwy bliżej nieznane.
31,40 - "Dolina" - Ge-Hinnom, zob. Jr 19,6. "Brama Końska" - zob. Ne 3,27n. Por. też Ez 48,30-35.

Powiązane utwory

Daj nam, o Panie, nowe serce Lucien Deiss, Gizela Skop - Ez 36,26; Jr 31,31-34

Exsultate Deo - 4-głosowy chór a cappella (SATB)

Zobacz rozdział